این روزها یکی از دغدغههای بزرگ مردم، پیدا کردن روشی امن و آسان برای سرمایهگذاریست که سوددهی بالایی نیز داشته باشد؛ بسترهای مختلفی برای این کار وجود دارد و بورس و بازار سرمایه، از جمله بهترینها محسوب میشوند. البته برای فعالیت در این بازار، دانش و زمان کافی لازم است و نبود این دو فاکتور مهم، بسیاری افراد را از فرصتهای کسب سود محروم میکند. بنابراین برای حل این مشکل، صندوقهای سرمایهگذاری ایجاد شدهاند و به افرادی که به تازگی قصد دارند وارد بورس شوند توصیه میشود بهجای خرید مستقیم سهام شرکتها، ازطریق این صندوقها اقدام کنند.
صندوق سرمایهگذاری، شرکتیست متشکل از کارشناسان خبره بورس و اوراق بهادار که وجوهی که سرمایهگذاران در اختیار آنها قرار میدهند را در سبد متنوعـی از سهام و سایر اوراق بهادار سرمایهگذاری میکنند، بنابراین، بازده مناسبتری را نصیب سرمایه گذاران کرده و ریسک سرمایهگذاری در بورس را برای غیرحرفه ایها، کاهش میدهند.
با این توضیحات، میتوان گفت صندوقها یک روش غیرمستقیم برای سرمایهگذاری محسوب میشوند. روشی مناسب بهویژه برای افرادی که درباره بورس، اطلاعات کافی ندارند یا نمیتوانند زمان کافی را به تحلیل بازار و بررسی سهمها اختصاص دهند. البته بازدهی این روش در بعضی موارد به حدی بالا است که حرفهایهای بورس و بازار سرمایه نیز از آن استفاده میکنند و بخشی از سبد سهام خود را به صندوقها اختصاص میدهند.
صندوقها بر اساس مجوزی که از سازمان بورس و اوراق بهادار میگیرند، ترکیب داراییهای مشخصی دارند و با روش مشخصی فروخته میشوند. این دو فاکتور، نوع صندوقها را مشخص میکنند:
این صندوقها موظفاند حداقل ۷۵% از سرمایه خود را به اوراق با درآمد ثابت مثل سپردههای بانکی، اوراق مشارکت و … اختصاص دهند و به همین دلیل ریسک پایینتری نسبت به انواع دیگر دارند. نحوه پرداخت سود در این صندوقها به دو صورت ماهانه یا دورههای سهماهه بین سرمایهگذاران تقسیم میشود. واریز سود مستقیماً انجام نمیشود. ارزش واحدها بر اساس ارزش صندوق بهصورت روزانه محاسبه میشود و برای شناسایی سود، لازم است واحدها را بفروشید.
وضعیت در این صندوقها برعکس نوع قبلی است. صندوقهای سرمایهگذاری در سهام بر اساس قانون باید حداقل ۷۰ درصد از دارایی خود را به خرید سهام و حق تقدم سهام تخصیص دهند. معمولاً سوددهی این صندوقها بالاتر و طبیعتاً میزان ریسک آنها نیز بیشتر است. این صندوقها برای افرادی که ریسکپذیری بیشتری دارند گزینه مناسبتریست. دو نکته مهم در مورد این صندوقها وجود دارد:
این صندوقها را میتوان از نظر میزان خطر و میزان سود، حد فاصل دو نوع قبلی دانست. بر اساس قانون این صندوقها، موظف هستند داراییهای خود را با نسبت ۴۰ تا ۶۰ درصد در بازار سهام و ۴۰ تا ۶۰ درصد در اوراق با درآمد ثابت مانند سپردههای بانکی، اوراق مشارکت و … سرمایهگذاری کنند. در این حالت، میزان خطر و البته میزان سود، در یک حد متوسط قرار میگیرد.
صندوق سرمایه گذاری ETF یا قابل معامله
این صندوقها میتواند از هر سه نوع صندوقهای فوق باشند و صرفاً تفاوت آنها در نحوه خرید و فورش واحدهای این صندوقهاست که میتواند مانند سهام شرکتهای بورسی در بازار سرمایه، خرید و فروش انجام شود. لذا برای خرید و فروش این نوع از صندوقها نیاز به کد بورسی است. واحدهای این صندوقها در بورس خرید و فروش میشود و به این ترتیب، نقدشوندگی آنها بیشتر است. نکته مهم دیگر این است که شرایط کلی بازار و میزان عرضه و تقاضا، روی قیمت واحدهای این صندوقها اثر میگذارد.
به طور کلی تنوع صندوقهای سرمایهگذاری بالاست و هر مجموعه بر اساس یکی از مدلهایی که اشاره شد، سرمایهگذاری میکند. وقتی نوع صندوق متناسب با نیازهایتان را پیدا کردید، باید مجموعهای را پیدا کنید که طبق مدل موردنظر شما فعالیت میکند. مرجع اصلی برای این کار، سایت شرکت فناوری بورس ایران است که اطلاعات کاملی را درباره همه صندوقهای فعال در اختیارتان قرار میدهد.
قبل از انتخاب صندوق، باید اساسنامه و امیدنامه و سابقه و تاریخچه فعالیت آن را بررسی کنید. همچنین لازم است گزارشهای مربوط به میزان بازدهی فعلی و بازدهی پیشبینیشده را در نظر داشته باشید تا بتوانید دیدی کلی از نحوه عملکرد آن به دست آورید.
در مرحله پایانی، نوبت به اقدام عملی برای خرید میرسد. در این مرحله لازم است به وب سایت صندوق مورد نظر مراجعه کنید. شرایط ثبت نام و خرید واحدها و همچنین مدارک مورد نیاز، در این وب سایت ذکر شده است. معمولا مدارک شناسایی یعنی شناسنامه و کارت ملی و یک شماره حساب کفایت میکند. در مواردی که ثبت نام به صورت آنلاین انجام میشود، باید مدارک را اسکن و در سامانه مربوطه آپلود کنید.
البته در بیشتر موارد، ثبت نام به صورت حضوری انجام میشود. در این حالت باید به شعبههایی که در وب سایت هر صندوق معرفی شدهاند مراجعه کنید. این شعبه میتواند بانک، شرکت تأمین سرمایه یا کارگزاری باشد. در آن جا مدارک شناسایی را ارائه میدهید، فرمهای لازم را پر میکنید و مبلغ مورد نظر را به شماره حساب صندوق واریز میکنید. پس از طی این مراحل، گواهی واحدهای سرمایهگذاری صادر خواهد شد.
در مورد صندوقهای ETF شرایط متفاوت است. برای خرید و فروش واحدهای ETF باید در بورس کد معاملاتی فعال داشته باشید و مثل سهام، از طریق حساب کاربری در کارگزاریهای مختلف اقدام کنید.
برای داشتن یک سرمایهگذاری مطمئن، لازم است ابتدا اهداف و نیازهای خود را مشخص کنید. کسانی که نمیتوانند درباره سرمایه خود ریسک بپذیرند، بهتر است صندوقهای درآمد ثابت را انتخاب کنند و کسانی که به سود صندوق نیاز دارند، باید موردی را در نظر بگیرند که بهصورت دورهای سود پرداخت میکند. اگر سرعت نقدشوندگی برایتان اهمیت دارد، بهتر است صندوقهای ETF را انتخاب کنید و اگر قابلیت ریسکپذیری بالایی دارید، صندوقهای سرمایهگذاری در سهام میتوانند سود بیشتری نصیبتان کند.
نکته مهم دیگر، ضرورت سرمایهگذاری در چند نوع صندوق است؛ کاری که اصطلاحاً به آن تشکیل پرتفوی گفته میشود. همانطور که اشاره شد، صندوقهای سرمایهگذاری، داراییهای مختلف و در نتیجه میزان ریسکهای مختلفی دارند. برای اینکه در میزان ریسک و سود دریافتی به تعادل برسیم، بهتر است یک پرتفوی یا سبد سرمایهگذاری ایجاد کنیم که از واحدهای انواع صندوقهای مختلف تشکیل میشود. این کار از طرفی ریسک سرمایهگذاری افراد را پوشش میدهد و از طرف دیگر شامل سود ماهانه میشود.
برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه ما بپیوندید: